Μεταφράσαμε το εβδομαδιαίο δελτίο του Vijay Prashad, Ινδού ιστορικού, δημοσιογράφου και διευθυντή της Τριηπειρωτικής: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών*
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κυκλοφόρησε την ενημέρωση του Ιουνίου 2020 . Η πρόγνωση είναι ζοφερή. Η παγκόσμια ανάπτυξη για το 2020 προβλέπεται στο -4,9%, 1,9% κάτω από τις προβλέψεις του ΔΝΤ τον Απρίλιο. «Η πανδημία COVID-19 είχε αρνητικότερο αντίκτυπο στη δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2020 από ό, τι αναμενόταν», αναγνωρίζει το ΔΝΤ. Οι προβλέψεις για το 2021 είναι κάπως αισιόδοξες, με ρυθμό 5,4%, υψηλότερο από το 3,4% που προέβλεπε το ΔΝΤ τον Ιανουάριο του 2020. «Οι αρνητικές επιπτώσεις στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα είναι ιδιαίτερα έντονες», λέει το ΔΝΤ. Η μείωση της φτώχειας είναι ουσιαστικά εκτός της ημερήσιας διάταξης. Η πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας έχει μια σκοτεινή άποψη, με πρόβλεψη ανάπτυξης το 2020 στο -5,2%, προβλέποντας τη βαθύτερη παγκόσμια ύφεση σε οκτώ δεκαετίες. Η προσδοκία της Παγκόσμιας Τράπεζας για ανάπτυξη για το 2021 είναι στο 4,2%, χαμηλότερη από την πρόβλεψη του ΔΝΤ για 5,4%.
Αυτή είναι η εποχή των ετήσιων εκθέσεων, και κάθε μία από αυτές φαίνεται να είναι πιο καταθλιπτική από την άλλη. Το ΔΝΤ είχε αποκαλέσει νωρίτερα την παγκόσμια οικονομική κατάσταση το «Μεγάλο Κλείδωμα». τώρα, στη νέα έκθεσή τους, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών την αποκαλεί «παγκόσμια ξαφνική στάση». Σε κάθε περίπτωση, δείχνουν τους σπασμούς μεγάλων τμημάτων της παγκόσμιας οικονομίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) είχε προβλέψει μείωση 32% στον παγκόσμιο όγκο του εμπορίου, αλλά τώρα φαίνεται να έχει μειωθεί μόνο κατά 3% (οι παγκόσμιες εμπορικές πτήσεις μειώθηκαν κατά 74% από τον Ιανουάριο έως τα μέσα Απριλίου και έκτοτε έχουν αυξηθεί κατά 58% από τα μέσα Ιουνίου, ενώ η κίνηση λιμένων εμπορευματοκιβωτίων έχει ανακάμψει τον Ιούνιο σε σύγκριση με το Μάιο). «Θα μπορούσε να ήταν πολύ χειρότερο», λέει Ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΕ Roberto Azevêdo.
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας δεν μπορεί να είναι τόσο κοντόφθαλμη. Η κατάσταση είναι τόσο κακή όσο προβλεπόταν, ή ακόμα χειρότερη. Σε ένα πρωτότυπο σημείωμα για ένα συνέδριο στις αρχές Ιουλίου για το COVID-19 και τον κόσμο της εργασίας, η ΔΟΕ αναφέρει ότι η πανδημία είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια τουλάχιστον 305 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας, με αντίκτυπο που αργά αλλά σίγουρα πλήττει την Αμερική. Αυτή είναι μια συντηρητική φιγούρα. Ένας πιο ριζοσπαστικός αριθμός είναι ότι οι μισοί εργαζόμενοι σε ηλικία εργασίας δεν έχουν επαρκές εισόδημα. Η ΔΟΕ γράφει ότι, από την άποψη της εργασίας, ο ιός «έπληξε τους πιο μειονεκτούντες και ευάλωτους με τον πιο δύσκολο και πιο σκληρό τρόπο, αποκαλύπτοντας έτσι τις καταστροφικές συνέπειες των ανισοτήτων».
Δύο δισεκατομμύρια εργαζόμενοι βρίσκονται στην μαύρη οικονομία (έξι στους δέκα εργαζόμενους). Εξ αυτών, σημειώνει η έκθεση της ΔΟΕ, 1,6 δισεκατομμύρια άτομα αντιμετωπίζουν επικείμενη απειλή για τα προς το ζην, καθώς το μέσο εισόδημα στην άτυπη οικονομία συρρικνώθηκε κατά 60% τον πρώτο μήνα της πανδημίας. Αυτό έφερε μια δραματική αύξηση της φτώχειας, και την προειδοποίηση του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος τον Απρίλιο ότι η επόμενη πανδημία θα μπορούσε να είναι μια πανδημία της πείνας », ένα θέμα που προσεγγίσαμε στο εικοστό ενημερωτικό δελτίο του τρέχοντος έτους.
Ο άνισος αρνητικός αντίκτυπος της ύφεσης του κορανοϊού πρέπει να γίνει σε πρώτο πλάνο. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη, η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, Kristalina Georgieva, δήλωσε ότι μια συρρίκνωση 3,2% των οικονομιών στην Αφρική θα ήταν «η πιο βαριά πληγή στην Αφρική τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970». Η οικονομία της Νότιας Αφρικής είχε ήδη αρχίσει να συρρικνώνεται πριν από την πανδημία και τώρα βρίσκεται σε τρομερά προβλήματα. Ο υπουργός Οικονομικών Tito Mboweni δήλωσε ότι πιθανότατα θα συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 7,2% το 2020, η σημαντικότερη κάμψη της χώρας σε εκατό χρόνια. Ως αντίδοτο, ο Mboweni επέλεξε το δρόμο της λιτότητας, το οποίο – η οικονομολόγος Duma Gqubule γράφει στο New Frame – «θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση των δημόσιων υπηρεσιών και την αύξηση των επιπέδων ανεργίας, φτώχειας και ανισότητας που θα μετατρέψουν τη χώρα σε οικονομική χέρσα».
Αντιμέτωποι με πιέσεις από το ΔΝΤ και από διεθνείς πιστωτές, ο υπουργός Οικονομικών της Γκάνας Ken Ofori-Atta είπε ότι ενώ οι πλούσιες χώρες είχαν τη δυνατότητα να αυξήσουν το χρέος τους για να τονώσουν την οικονομία, χώρες όπως η Γκάνα έπρεπε να ακολουθήσουν τους κανόνες, να κάνουν εξυπηρέτηση πληρωμών χρέους και προώθηση ενός προγράμματος λιτότητας. «Νιώθεις πραγματικά σαν να φωνάζεις:« Δεν μπορώ να αναπνεύσω »», είπε ο Ofori-Atta , αναπαράγοντας σκόπιμα τα τελευταία λόγια του George Floyd.
Η διαγραφή χρέους, ένα τόσο θεμελιώδες ζήτημα για την εποχή μας, απλά δεν περιλαμβάνεται στην ημερήσια διάταξη. Στην πραγματικότητα, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει καταστήσει σαφές στο ΔΝΤ ότι ακόμη και η έκδοση 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων σε ειδικά δικαιώματα (SDRs) για την παροχή κεφαλαίων σε πολιτείες που έχουν πληγεί από μετρητά που επλήγησαν από την ύφεση κοραναϊού δεν θα ήταν δυνατή. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ κατέστησε επίσης σαφές ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι θέμα ιδιωτικού τομέα που πρέπει να αφεθεί στους πιστωτές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ofori-Atta χρησιμοποίησε την εξαιρετικά φορτισμένη έκφραση που δεν μπορώ να αναπνέω για να δείξω την ασφυξία των οικονομιών και των ανθρώπων στον Παγκόσμιο Νότο.
Ο Carlos Felipe Jaramillo, ο Κολομβιανός οικονομολόγος και πρόσφατα διορισμένος Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, δήλωσε ότι η περιοχή πιθανότατα θα χάσει είκοσι χρόνια προόδου στην ανακούφιση της φτώχειας, με τουλάχιστον 53 εκατομμύρια άτομα να οδηγούνται στη φτώχεια. Η Λατινική Αμερική, είπε , αντιμετωπίζει «τη χειρότερη κρίση της από τότε που ξεκίνησε η [σύγχρονη] τήρηση αρχείων, τουλάχιστον 120 χρόνια πριν».
Αυτό που λέει ο Jaramillo εδώ ενισχύεται με σαφήνεια από έναν νέο φάκελο από το Tricontinental: Institute for Social Research: Latin America Under CoronaShock . Αυτός ο φάκελος, που εκπονήθηκε από τα γραφεία μας στο Μπουένος Άιρες (Αργεντινή) και στο Σάο Πάολο (Βραζιλία), προσφέρει μια ολοκληρωμένη ανάλυση των υγειονομικών, κοινωνικών και οικονομικών κρίσεων στην περιοχή. Με βάση τα στοιχεία της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, ο φάκελος δείχνει ότι η ανεργία, η φτώχεια και η πείνα θα κλιμακωθούν εκτός ελέγχου στην περιοχή. Το ΔΝΤ είπε ότι η Λατινική Αμερική μπορεί να ανακάμψει ρυθμό ανάπτυξης 3,7% το 2021, αλλά ακόμη και αυτό βασίζεται στη σταθεροποίηση της πανδημίας και στην επιστροφή υψηλότερων τιμών των εμπορευμάτων, κανένα από τα οποία δεν βρίσκεται στον ορίζοντα.
Κρίσιμη για τον φάκελό μας είναι η ιδέα ότι οποιοδήποτε πλαίσιο πολιτικής που βρίσκεται τώρα στο τραπέζι είναι απλώς επανασυσκευασμένος νεοφιλελευθερισμός (όπως φαίνεται από την επιμονή του Jaramillo στην ανάγκη της Λατινικής Αμερικής να «προωθήσει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα και τον ανταγωνισμό για την αντιμετώπιση της χαμηλής παραγωγικότητας», όταν το πρόβλημα είναι μια κρίση για την απασχόληση και την πείνα μεγέθους που υπερβαίνει τα κενά λόγια του Jaramillo και στην πραγματικότητα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο είδος των πολιτικών που προτείνει).
Σε προηγούμενη μελέτη ( Nuestra América bajo la expansión de la pandemia), 22 Ιουνίου), το γραφείο μας στο Μπουένος Άιρες επεσήμανε ότι η οικονομική συρρίκνωση που λαμβάνει χώρα στη Λατινική Αμερική δεν μπορεί να αντιστραφεί χωρίς καλύτερη νομισματική πολιτική (αντί μέσω κύκλων υποτίμησης) και διαγραφή του χρέους (η οποία στην Αργεντινή πλησιάζει 100 % του ΑΕΠ). Παρά την κρίση που αποκαλύφθηκε από την πανδημία, οι πολιτικές δυνάμεις που είναι παντρεμένες με τη θρησκεία του νεοφιλελευθερισμού συνεχίζουν να διαβάζουν από τις κατηχήσεις της: λιτότητα, υγιές χρήμα, απορρυθμισμένες κεφαλαιαγορές, ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, ιδιωτικοποιήσεις και ελευθερωμένο εμπόριο. Για αυτόν τον λόγο, υποστηρίζει ο φάκελός μας, οι κυβερνήσεις στην περιοχή παραμένουν παγιδευμένες σε ένα νεοφιλελεύθερο πλαίσιο πολιτικής, το οποίο δίνει προτεραιότητα στην «προστασία της οικονομίας πριν από την προστασία του λαού».
Η προστασία της οικονομίας είναι ένας άλλος τρόπος να πούμε ότι προστατεύουμε την ιδέα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Υπάρχουν πεινασμένοι άνθρωποι, και υπάρχει φαγητό, και όμως το φαγητό δεν παραδίδεται στους πεινασμένους επειδή δεν έχουν χρήματα και επειδή το φαγητό αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και όχι δικαίωμα. Οι κυβερνήσεις προτιμούν να χρησιμοποιούν τον κοινωνικό πλούτο για να προσλαμβάνουν στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις για να κρατούν τους ανθρώπους μακριά από το φαγητό, ένα σίγουρο σημάδι ότι το σύστημα έχει μια αποξηραμένη ψυχή. Ο φάκελός μας, αν και βασίζεται σε υλικό από τη Λατινική Αμερική, εγείρει βαθιά ερωτήματα σχετικά με την εξάντληση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος σε μια εποχή μεγάλων ανθρώπινων δεινών. Ούτε οι νεοφασιστικές ούτε οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, που υποστηρίζουν την καπιταλιστική λογική της ιδιοκτησίας έναντι των ανθρώπινων αναγκών, δεν μπορούν να διαχειριστούν το μέγεθος της ανθρώπινης καταστροφής που εν μέρει δημιούργησαν.
Σε συνεργασία με τη Διεθνή Εβδομάδα του Ιμπεριαλιστικού Αγώνα, το Tricontinental: Institute for Social Research διοργανώνει διαγωνισμό αφίσας. Στον πρώτο γύρο, οι καλλιτέχνες παρήγαγαν αφίσες για να απεικονίσουν την ερμηνεία τους για τον καπιταλισμό . Ζητήσαμε από καλλιτέχνες να δημιουργήσουν νέες αφίσες με θέμα το νεοφιλελευθερισμό . Ο ορισμός μας για τον νεοφιλελευθερισμό είναι απλός: Οι πλούσιοι ανταποκρίνονται σε μια καπιταλιστική κρίση αρνούμενοι να πληρώσουν φόρους και αναγκάζοντας το κράτος να προσαρμόσει τις πολιτικές του για να τους ωφελήσει. Εν τω μεταξύ, τα κράτη μειώνουν τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας, πωλούν δημόσια περιουσιακά στοιχεία, περιορίζουν τους κανονισμούς για το εμπόριο και τη χρηματοδότηση και πωλούν τα δημόσια αγαθά- όπως το νερό και ο αέρα – στις εταιρείες . Ζητούμε από τους καλλιτέχνες να απεικονίσουν οπτικά αυτήν την ιδέα και να υποβάλουν το έργο τους posters@antiimperialistweek.org έως τις 16 Ιουλίου. Αυτή είναι η έννοια της οποίας το πολιτικό πλαίσιο θέλει να εμβαθύνει την επιρροή του στις κατακερματισμένες κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής.
Πρόσφατα, η βραζιλιάνικη πύλη Brasil de Fato μου πήρε συνέντευξη σχετικά με τις μελέτες Tricontinental: Institute for Social Research για το CoronaShock και για το τοπίο μετά το COVID-19. Στη συνέντευξη, συνοψίζω το έργο του Ινστιτούτου μας, ειδικά για τον αντίκτυπο της πανδημίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς ότι η άθλια κατάσταση δεν θα ανατραπεί τώρα από την ικανότητα των ανθρώπων να βρουν τρόπους να συγκεντρωθούν και να μεταμορφώσουν την πραγματικότητά μας. Αυτό δεν είναι κάτι θεωρητικό. Ήδη τα λαϊκά μας κινήματα σφυρηλατούν τρόπους για να προσφέρουν ανακούφιση και να πιέζουν για εναλλακτικό μελλον. Η σήψη που εκτίθεται από την πανδημία προκαλεί ένα μέλλον που είναι τρομακτικό. Αν, δηλαδή, δεν αποφασίσουμε να το πάρουμε στα χέρια μας για να διαμορφώσουμε τον κόσμο στον οποίο θέλουμε να ζήσουμε.
*Η Τριηπειρωτική Διάσκεψη ήταν ένα συνέδριο επαναστατικών κινημάτων από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική, που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1966 στην Κούβα. Η διάσκεψη προέκυψε από τα κράτη που εξήλθαν από το αντιαποικιακό κίνημα και δημιούργησαν το Κίνημα των Αδεσμεύτων(NAM), αλλά και κινήματα με ημιτελείς αντιαποικιοκρατικούς πολέμους εθνικής απελευθέρωσης, τα οποίa είχαν πιο ριζοσπαστικό πρόταγμα και τα οποία είχαν συγκεντρωθεί το 1957 στον Αφρικανο-ασιατικό Λαϊκό Οργανισμό Αλληλεγγύης (AAPSO).
Η Τριηπειρωτική Διάσκεψη έθεσε στόχους, την ειρήνη και το σοσιαλισμό, όπως και να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που θα οδηγούσαν σε αυτόν τον στόχο.
Η Τριηπειρωτική: Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας, αποτελεί συνέχεια της κληρονομιάς της Τριηπειρωτικής Διάσκεψης.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας διεθνιστικής επαφής με τα αντιιμπεριαλιστικά επαναστατικά κινήματα του κόσμου, η GuernicaEu ανακοίνωσε στις 3 Απριλίου 2020 την συνεργασία με την Τριηπειρωτική: Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών, για την μετάφραση στα ελληνικά των εβδομαδιαίων δελτίων της.
guernicaeu.wordpress.com 